Parmak ucunda dans

   Bale dansı  Türkiye'de pek fazla ön planda olmasa da dünya çapında oldukça fazla tercih edilen bir dans türü olarak karşımıza çıkıyor.  Maltepe’de bulunan Mady dans okulunda bale eğitmenliği yapan Zerrin Türsan ile başlangıçtan profesyonelliğe baleyi konuştuk.

Her kız çocuğunun hayali

   Sokaktan geçen kız çocuklarına büyüdüğüne ne olmak istediklerini sorsanız, büyük çoğunluğundan alacağınız cevap "balerin olmak istiyorum" olur. Filmlerde, kitaplarda, prensesler gibi gördükleri balerinler sayesinde, bale çocuklara kendini bir şekilde sevdirmiştir aslında.Toplum yapımız erkeklerin bale yapmasını öngörmese de bu yapamayacakları anlamına gelmez. Kuğu gibi süzülen balerinler olabiliyorsa, güçlü ve elbette ki aktif baletlere de ihtiyaç vardır. Bale bir bütündür. Baletler var olmazsa balerinler de var olamaz. Toplumumuzun bu ön yargısını kırmak için ailelere burda çok iş düşüyor.. Operaya gidilmeli bir sürü eserler izlenip,izlettirilmelidir.  

Balede estetik görünmek kadar hareketi doğru yapmakta önemlidir. Yanlış yapılan her hareket sakatlanmalara sebep olabilir. Zerrin Türsan,parmak uçları gergin point adı verilen hareketi öğrencisine eğlenceli bir şekilde gösteriyor.

   Balenin zoru kolay gibi gösterme sanatı olduğunu söyleyen ZerrinTürsan, balenin kendisi için naifliği, zarafeti, hoşluğu, güzelliği ifade ettiğini belirtti. Türsan, konuşmamıza kısaca bale hakkında bilgi vererek başladı. “Balenin tarihi, eski uygarlıkların dinsel inançlarına ve ayinlerine dayanmaktadır. Doğa olaylarıyla ortaya çıkan balede insanlar kızgınlık, hiddet, sevgi, şükran gibi duygularını dile getirirlerdi.” Dansın doğmasıyla birlikte, bale dansla şekil almıştır. Müzik eşliğinde bize hareketlerle bir hikaye veya duygu anlatılır. "Ballet comique de la Reine "isimli  eser dans tarihçileri tarafından balenin doğumu olarak kabul edilir. Rönesans Devrinde İtalya ve Fransa bale sanatının başlaması açısından dünyada öncü sayılıyorlar diyebiliriz.  Dansın temel unsurlarını kullanan bale, hareketlerin giderek hızlanmasıyla, koreografilerde doğaüstü öyküleri, düşleri, büyük aşkların yer almasıyla baleyi sahneye yansıtma imkanı bulmuştur. Türkiye'de bale,  Ankara Devlet Konservatuarının bir bölümü olarak kurulmak istenmiş olup, konservatuvarın  bale bölümünün kuruluşu 1948'de İngiltere'den getirilen Dama Ninette de Valois'in İstanbul Yeşilköy'de ilk bale okulunu kurmasıyla başlamış,  konservatuvara bağlanmasıyla devam etmiştir. 
( Bu tarihçe alıntıdır.*) 

Klasik bale dersinden önce yapılması gereken streching (esneme ve kondisyon) hareketleriyle öğrenciler derse hazırlanıyor. Güç gerektiren bu hareket hem üst karnı hem de bacak kaslarını çalıştırıyor. 

   Mady dans okulunda bale hazırlık sınıfları, ilk devre, orta devre, lise devresi, ileri devre olmak üzere 10 senelik eğitim veriliyor. Milli Eğitim Bakanlığı bale eğitim programı sınavlarını başarıyla tamamlayan öğrenciler resmi olarak diplomalarını alıyorlar. Bu diplomalar sonucu 11 yıllık mezun olmuş olup, ilerde ders verebilir mevkiye gelebiliyorlar.

Ece Alim klasik bale öncesi hazırlıklarını yapıyor. pointlerini (balede parmak ucunda dans etmek için profesyonel bale patiği) giydikten sonra (ponit-flex) bilek ısıtması yaparak derse hazırlanıyor.

    Bale denince akıldan çoğu zaman şu soru geçer: baleye başlamak için doğru yaş kaçtır" Zerrin Türsan ise bu soruya şu şekilde cevap veriyor. “Çocuklar için baleye başlama yaşı 4 olmalıdır. Çünkü çocukların kas gelişimi ancak bu yaştan sonra bale hareketlerini yapabilecekleri seviyeye gelir. Eğer 3 yaşından itibaren çocuklar eğitmeni uygun görürse baleye başlayabilir. Bebek balesi denen daha çok oyun ağırlıklı bedeni baleye hazırlamak için yapılan egzersizleri yaparak, vücut dengesi ve hayal güçlerini çalıştırarak sonraki senelerde alacakları temel bale eğitimine hazırlık yapmış olurlar."

   

"Bale Sevdirilmeli"

   Küçük yaşlardaki çocuklar genellikle her gördükleri şeyi istemeye, yapmaya meyilli olurlar. Bu nedenle Türsan, baleyi sevdirmenin her şeyin başında geldiğini vurguladı. Hem bale ile hem de modern dans ile ilgilenen Begüm Dokel ise çocuklarla iletişim kurmanın  hem çok zevkli hem de çok zor olduğunu söyledi. “Eğer baleyi sevdirirseniz stüdyoya koşa koşa gelirler, ancak çocukların dikkatini çekemezseniz bu konuda ileri gidemezler" diye belirterek çocuklarla iletişimin gerekliliğini belirtti. Çocukların dilinden konuşmanın gerekli olduğunu söylerken, pedagoji eğitimini anlattı: "Çok iyi bale yapıyor olabilirsiniz, sahnelerde parlayabilirsiniz ancak çocuklara nasıl davranmanız gerektiğini bilmiyorsanız çocukları baleden soğutma ihtimaliniz var. Bu nedenle eğitmenler  pedagoji eğitimi almalı." 

Öğrenciler bar çalışması yapıyor. Eğitmen eşliğinde balenin ilk hareketlerinden olan grand plie  (diz kırma) çalışılıyor. Vücut dik karın içeride kalça sıkı parmak ucu gergin olan bu hareket balenin temel ve zor hareketinden biridir.

    Balenin bir heves olarak görülmemesi için uygulanan bazı yöntemler bulunuyor. Bale severler sık sık bale resitallerine katılıp, sanat ortamına katılırlarsa kendilerine bir pay çıkarabiliyorlar. Bunun yanı sıra ara ara kendilerinden üst seviyede olan öğrencilerin derslerine katılarak, " ilerde ben nasıl olurum" sorusunun cevabını bulabiliyorlar.
    Gerçek anlamda baleye gönül vermek isteyenlerin özverili ve fedakar olması gerekiyor. Bunu sevip, istemek hayatını baleye adamanız anlamına geliyor. Bunu örnekle açıklamak gerekirse; arkadaşlarınızla buluşmak yerine saatlerinizi prova yapmaya ayırabilir misiniz? Gün bitiminde evde bilgisayarla uğraşmaktansa egzersiz yapmaya zaman ayırabilir misiniz? Bunlara cevabınız evet ise zorluklarla başa çıkabilirsiniz. Balenin zorlu bir yol olduğu, sabır gerektirdiği kaçınılamaz bir gerçek. Bu noktada en çok aile desteği yardımcı olduğu söylenebilir. "Bale eğitmeni Zerrin Türsan aile desteğinin gerekliliğinden  “ Çocuk ailenin en önemli bireyidir. Bir çocuk kendi isteğiyle baleye başlamak istiyorsa ailede çocuğunu desteklemeli ve seçtiği dalı ona anlatmalıdır. Çocuk bale yapmak istemiyor ve aile çocuğu zorluyorsa bu yanlıştır. Belki çocuk sevdiği başka bir sanat dalıyla uğraşmak isteyecektir. En önemli şey sevmek ve sevdirmek” diye bahsetti. Türsan, “ bale öğrencisi uykusundan gıdasına kadar her şeyine dikkat etmelidir. Öğrenci küçük yaşlardan beri öğrendiği bu disiplini hayatının her alanına taşıyarak düzenli ve programlı yaşamaya başlar. Bu okul derslerine de yansır ve başarısı fark edilir. Bir dansçı adayı konservatuara hazırlanırken bale hareketleri dışında, her dansçının bilmesi gereken dersleri de öğreniyor” diye konuştu. Bu nedenle bale heves olarak düşünülemez. Balerin ve balet olmak isteyen her birey estetik görünüşüyle ve sanat bilgisiyle yeterli olmak zorundadır.

   

FOTOĞRAF:YASEMİN ERGİNBİLGİÇ

*https://gizemtunck.wordpress.com/2013/03/20/dans-ve-balenin-dogusu/

http://tuhafbilgiler.blogcu.com/balenin-tarihcesi-nedir/5279348


 Follow @madydans